Ziziphus jujuba Mill.

Кимёвий таркиби

Меваларида аскорбин кислотаси, оқсиллар, шакар, кислоталар, стероллар, кумаринлар, флавоноидлар (кемпферол, мирицетин), тритерпенлар ва тритерпен гликозидларига (олеанол кислотаси, урсол кислотаси, бетулин, бетулин кислотаси, зизифус сапонинлари: 1, 2, 3; ююбосид В), изохинолин алкалоидларига (стефарин, азимилобан) топилган. Уруғлар таркибида: ююбосид А, ююбосид В, агликон-ююбозид-ююбогенин спиносид; шакар (глюкоза, арабиноза, рамноза, ксилоза ва бошқалар.). Баргларда оғриқ қолдирувчи моддалар мавжуд бўлиб, у чайнаш пайтида ширин ва аччиқ таъмни идрок этишни вақтинча фалаж қилади, натижада ширин таъмни ҳис қилиш қобилияти бир мунча вақт йўқолади. Пўстлоғида: танинлар, рутин, сапонинлар мавжуд.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Унаби ўзининг фойдали хусусиятларига, биринчи навбатда, бой таркиби туфайли бўлади. Унаби инсон танасига кенг таъсир кўрсатади. Аввало, у асаб тизимига тинчлантирувчи таъсир кўрсатади, шу ўринда ухлатувчи таъсирга эга эмас. Бундан ташқари, бу мевалар ажойиб сийдик ва сафро ҳайдовчи воситадир. Айниқса, кекса одамлар учун унабидан фойдаланиш самаралидир. Бу уларга кекса ёшда пайдо бўладиган кўплаб соғлиқ муаммоларидан халос бўлишга ёрдам беради. Буларга қуйидагилар киради:
1. Унаби осонгина чиқариб ташлайдиган зарарли холестериннинг ортиқча миқдори. Бундан ташқари, қон томирларини ҳам тозалайди.
2. Танада токсинлар тўпланиб, организм уларни ўзи тўлиқ чиқариб ташлай олмайганда ҳам унаби ёрдам беради.
3. Кекса одамларнинг яна бир муаммоси капиллярларнинг заифлигидир. Унабини мунтазам истеъмол қилиш бу ҳақда умуман унутишга ёрдам беради. Унаби таркибидаги табиий антибактериал моддалар туфайли ошқозон ва ичакнинг кўплаб касалликларини даволашга ёрдам бериши аниқланган. Унабидан фойдаланиш гипертензияни ва бу касалликнинг ҳар қандай ҳолатини тўлиқ даволай олади.

Рецептлар

Гипертензия ҳақида унутиш учун бир ой давомида ҳар куни 20-30 та мева истеъмол қилиш керак. Меваларидан инсон танасида қувват берувчи вазифасини бажарадиган ва ҳар қандай локализация оғриғини енгишга ёрдам берадиган қайнатма тайёрланади. Шунингдек, бундай қайнатмадан оғиз бўшлиғи ва томоқнинг яллиғланиш касалликларида ювиш учун ишлатилади. Ундан цистит касаллигида нафақат спазмалар ва ачишиб оғриқлардан халос бўлишга, балки инфекцияни йўқ қилиш учун ҳам ичилади. Қайнатма овқатдан ярим соат олдин камида икки ҳафта давомида ишлатилади. Мевали чойи уйқусизликдан азият чекадиганлар ва ҳамма учун ётишдан олдин фойдалидир. Тинчлантирувчи чойни фақат янги мевалардан тайёрлаш керак. 10-15 донаси ҳовончада эзилади ва бир литр сув қуйилади. Кейин чой 15 дақиқа давомида қайнатилади ва агар керак бўлса шакар қўшилади. Шарқ табобатида мевалари ошқозон касалликлари, метаболизмни тартибга солиш, ўткир ва сурункали гастрит, неврастения, астения, психастения, депрессия, сурункали инфекциялар, ревматизм, терининг, кўзнинг, ўпканинг сил касалликларида ишлатилади. Шарқда унаби нафас йўлларининг катарал касалликларида юмшатувчи ва яллиғланишга қарши восита сифатида ҳам машҳур. Қуритилган меваларидан тайёрланган қайнатма йўтал, бронхит, нафас қисилиши, кўк йўтални даволайди. Унаби номларидан бири ҳам ушбу хусусияти билан боғлиқ — «кўкрак резавор меваси». Хитойда бу мақсадда 10-20 г мева, 300 мл сув олинади ва 100 мл гача қайнатилади. 1-2 ош қошиқдан ичилади. Корея тиббиётида унаби мевалари токсик дориларни зарарсизлантириш учун ишлатилади, ширинмия илдизи ва буғдой донаси билан биргаликда улар истерияда ишлатилади. Марказий Осиёда мевалари балғам кўчирувчи, юмшатувчи, қон тўхтатувчи восита сифатида, шунингдек, стенокардия, асцит, гастралгия, цистоуретин, циститда қўлланилади. Тожиклар ҳаётийликни ошириш учун мевалардан қайнатма ичишади ва меваларининг эзилганини шамоллашда ишлатишади (айниқса йўталда). Юрак етишмовчилиги билан мураккаблашган гипертензияда 20 та меваси 3 ой давомида кунига уч марта ейилади. Унаби мевалари стоматит ва оғиз бўшлиғининг бошқа яллиғланиш касалликларида ҳам қўлланилади. Илдизлари, пўстлоғи, барглари, уруғлари ҳам доривор мақсадларда ишлатилади. Корейс тиббиётида унаби дарахтларининг пўстлоғи ошқозон ва ичак оғриғида, барглари қон босимини пасайтириш учун ишлатилади. Кузда йиғилган баргларнинг дамламаси ва кузда йиғилган пўстлоғи гипертензия учун самарали воситадир. Бир нечта қадимги корейс рецептлари (Чхве Тахэсопга кўра):
Агар иситма, оғриқ ва томоқнинг қуриши билан бирга шамоллаш бўлса, 10 та унаби мевасини, 20 та олхўри мевасини олиб, асал солинади, майдаланади ва ўрик катталигидаги шарчалар ҳосил қилинади.1 та шарчадан ейиш керак. Агар яралар узоқ вақт даволанмаса, унаби мевалари сувда пиширилади ва кўпинча касал тери жойлари қайнатмаси билан ювилади. Геморройда кучли оғриқни йўқотиш учун мевасининг эзилмаси уруғига суртилади ва анусга шамча қилиб қўйилади. – Ошқозон спазмлари туфайли ҳосил бўлган оғриқни йўқотиш учун 7 та унаби меваси, 2 та олхўри меваси ва ўрик уруғи билан яхшилаб эзилади. Уни сирка билан бирга ичилади.

Бошқа хусусиятлари

Озуқабоп

Манба

1.Хожиматов O.K. Лекарственные растения Узбекистана (свойства, применение и рациональное использование) // Ташкент: «Маънавият» – 2021, – 328 с. 2.https://planta-medica.uz/ziziphus-jujuba-mill-zizifus-nastoyashhij/ 3.http://prima.franko.lviv.ua/faculty/geology/phis_geo/fourman/Cadok/unabi.htm

Эслатма

Қон босими паст бўлган одамлар унаби меваларидан фойдаланишни чеклашлари керак. Барглар турғун оғриқ қолдирувчи таъсирга эга.

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган