Salix alba L.

Кимёвий таркиби

Оқ толнинг пўстлоғида тахминан 15% танинлар, фаол моддалардан салицин, органик кислоталар, аскорбин кислотаси, флавоноидлар мавжуд.

Ишлатиладиган қисми

Барглар, ёш новдалари, пўстлоғи

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Қайнатмалар, пўстлоғи, барглар ва тол тўпгулининг дамламалари ошқозон касалликлари, колит, вирусли инфекциялар, бронхит, ревматик оғриқлар ва подаграда ишлатилади. Пўстлоғининг фаол моддаларининг бириктирувчи таъсири узоқ давом этган диареяни даволашга ёрдам беради. Шунингдек, қайнатмалари гипотензия ёки паст қон босими учун айниқса самарали. Неврозлар, гастрит, невралгия, сийдик тизимининг ва ичаклардаги яллиғланишларни дарахт пўстлоғидан тайёрланган дамламалар ёрдамида даволанади. Простатит белгилари тол препаратлари ёрдамида терапия билан йўқолади.
Экстрасистолия ва тахикардия билан оғриган одамлар тол пўстлоғидан дамламани ичгандан кейин ўзларини енгил ҳис қилишади. Худди шу восита билан шамоллаш, томоқ оғриғи, стоматит, пародонтоз касаллиги, гингивитда оғиз бўшлиғини чайқаш самарали таъсир кўрсатади.

Рецептлар

Тол пўстлоғининг қайнатмаси: 15-20 г майдаланган хом ашёга 200 мл иссиқ сув солиб, ёпиқ сирланган идишда қайноқ сув ҳаммомида 30 дақиқа дамланади, 2-3 қатламли дока орқали иссиқ ҳолда фильтрланади ва ҳажмини асл ҳолига келтириш учун қайнатилган сув қўшилади. 1 ош қошиқдан кунига 3-4 марта овқатдан олдин ичга қабул қилинади – диспепсия, кўк йўтал, катар (йирингли-шилимлиқ секрециялар билан), иситма ёки безгак ва сурункали ревматизм ва ташқи томондан восита сифатида – яралар ва хўппозларни, шунингдек, соч тўкилишини даволашда қўлланилади. Худди шундай, пўстлоғининг кукуни ишлатилади. Бундан ташқари, қайнатма шиллиқ пардаларнинг яллиғланишида чайиш учун ва нейтраллаштирувчи восита сифатида (сувни бактериялардан тозалаш учун) ишлатилади. Бош териси қичиши ва қазғоқни даволашда ташқи фойдаланиш учун тол пўстлоғи, қариқиз илдизи, қичитқи ўти ва настурциядан (тенг қисмларда) тайёрланган қайнатмаси тавсия этилади. 4 ош қошиқ ўсимлик аралашмасига 1 литр иссиқ сув солинади, 30 дақиқа қайнатиб олинади ва сизилади. Кечаси сочлар қайнатма билан ювилиб, бироз қуритилади. Даволаш курси 10-15 кун. Ҳуснбузарларни даволаш учун 2 ош қошиқ эзилган оқ тол пўстлоғидан олиб, устига 2 стакан қайноқ сув қуйилади, 10 дақиқа қайнатиб олиб, фильтрланади. Ювиш ва компресслар учун фойдаланилади. Пуфакли экземадатол пўстлоғи ва қайин куртаклари қайнатмасидан кечасига ванналар қилиш тавсия этилади (5 литр сув учун 2 ҳовуч ўсимликлар аралашмаси 15-20 дақиқа қайнатилади). Сурункали бел-думғаза радикулитни даволаш учун 1 ош қошиқ барг ва майдаланган тол пўстлоғидан (1:1) тайёрланган қайнатмани ичиш лозим. Хом ашёга бир стакан қайноқ сув солинади ва 15 дақиқа давомида сув ҳаммомида пиширилади. Бир соат давомида совутилиб, фильтрланади. Асл ҳажмга келтириш учун қайнатилган сув қўшилади. 100 мл дан кунига 3 марта овқатдан 30 дақиқа олдин ичилади. Агар бош оғриғи бўлса, 1 стакан қайноқ сувга 1 ош қошиқ эзилган пўстлоғи солиб, 30 дақиқа дамланади, сўнгра паст оловда 15 дақиқа ушлаб турилади ва фильтрланади. 1 ош қошиқдан кунига 2-3 марта ичилади. Гепатитни комплекс даволаш учун тол пўстлоғининг дамламаси тавсия этилади: 60 г қуритилган майдаланган пўстлоғини 1 литр сувда 15 дақиқа давомида қайнатиб олинади. Иссиқ жойда бир кун тиндирилиб, сизилади. Овқатдан олдин кунига 3 марта 1/3 стакандан ичилади.
Соч тўкилиши ва қазғоқ пайдо бўлишига қарши курашда тол яхши воситадир. Ўсимлик барглари ва қариқиз илдизига асосланган қайнатма билан ювиш сочни чиройли ва парваришланган кўринишга келтиради. Ташқи томондан қуритилган тол пўстлоғи кукунидан тайёрланган малҳами қийин даволанадиган яраларни, фурункулларни даволаш учун ишлатилади. Тол ванналари варикоз томирлари, геморройда ёрдам беради. Тол пўстлоғи ва баргларидан тайёрланган терапевтик ванналар йирингли тошмалар, дерматит, аллергик касалликлар учун ишлатилади. Салицил кислотаси шикастланган терига яллиғланишга қарши ва яраларни даволовчи таъсир кўрсатади.

Бошқа хусусиятлари

Косметология, ландшафт дизайни, ободонлаштиришда ишлатилади. Тол дарахтининг ёғочи унинг хусусиятлари туфайли халқ хўжалигида кенг қўлланилади: у ёпишқоқ, енгил, эластик ва юмшоқ. Теннис ракеткалари, протезлар, ёйлар, ҳалқалар, турли хил асбоблар, ошхона анжомлари толдан қилинади. Сувга ботирилгандан сўнг, бу дарахтнинг ёғочлари эгилувчан бўлади. Бу хусусият материални мебел, сават, тўсиқлар, вазалар ва бошқа фойдали анжомларни қўл ёрдамида тўқишга имкон беради. Тол новдалари балиқ овлаш учун қиртил ясаш учун ҳам яхши. Тол асал-ширали ўсимлик. Ёш тол новдалари чорва молларига берилади. Терини ошлаш тол пўстлоғининг фаол моддалари – таннидлар ёрдамида амалга ошади, новданинг таркибида улар деярли 15% ни ташкил қилади. Пўстлоғидан олинган бўёқ ипак, тери, жунни бўяшда жигарранг ва қора рангларни ва ўхшаш тусларини бериш имконини беради.

Манба

1.Губанов, И. А. Ива белая или Ветла // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. – М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог.иссл., 2003. – Т. 2. – С.13. 2. Сахобиддинов С.С. Дикорастущие лекарственные растения Средней Азии. Ташкент: Госиздат УзССР -1948, -216 с. 3. https://lektrava.ru/encyclopedia/iva-belaya/ 4. https://ravilov.media/index.php/medicinal-plants/salix-alba-health-benefits

Эслатма

Оқ толдан тайёрланган препаратлар 16 ёшгача бўлган болалар ва ҳомиладор аёллар учун ман этилади, чунки ўсимлик таркибидаги салицин Рейн синдромини (энцефалит ва жигар етишмовчилиги) келтириб чиқариши мумкин, бу боланинг ҳаётини ҳалокатли тугашга олиб келади. Тол кислоталиги юқори бўлган гастрит, ўн икки бармоқли ичак ва ошқозон яраси бўлган беморларга тавсия этилмайди. Тол тўпгуллари брадикардияда тавсия этилмайди. Қабзиятдан азият чекадиганлар учун ҳам тол препаратлари тақиқланади.

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган