Rubus idaeus L.

Кимёвий таркиби

Меваларда 11% гача шакар (глюкоза, фруктоза, пентоза), эфир мойи излари, пектин ва оқсил моддалари, шилимшиқлар; C, А, В витаминлари; 1-2% органик кислоталар (олма, лимон, вино, салицил ва бошқалар), спиртлар (вино, изоамил), цианин антоциани, катехинлар (d-катехин, l-эпигаллокатехин); 0,3% гача танинлар.
Уруғларда 22% гача ёғли мой мавжуд.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Малина шамоллаш, грипп ва бошқа иситма ҳолатларида ишлатилади. Дамланган барглари, мевалари ва мураббоси одатда тана ҳароратининг кўтарилиши билан кечадиган касалликларга қарши ишлатилади. Баргларнинг қайнатмаси ажойиб қон тўхтатувчи восита бўлиб, уни ички қон кетишда ишлатиш мумкин. Дамламалари (қайнатмаси) ревматизм, диарея, шиллиқ пардаларнинг яллиғланиши ва бошқа касалликларга ёрдам беради. Малина гулларининг дамламаси танани мустаҳкамлайди, иммунитетни оширишга ёрдам беради. Мевасининг чойи юқори қон босимига мойил бўлган одамлар учун тавсия этилади. Малина мевалари танадаги тузларни чиқариб ташлайди ва овқат ҳазм қилиш тизимининг фаолиятини яхшилайди. Халқ рецептларида ўсимликнинг мутлақо барча қисмлари, шу жумладан новдалари ҳам ишлатилади, уларнинг қайнатмалари жиғилдон қайнаши, ошқозон оғриғи, тери муаммолари билан мукаммал курашади. Салицил кислотаси бўлган пояларининг терлатувчи ва бактерицид хусусиятлари шамоллаш ва ўткир респираторли инфекциялардан тезроқ халос бўлишга ёрдам беради. Табиблар томонидан бронхиал астма, аллергия ва экземани даволашда кузда қазиб олинган малина илдизларидан фойдаланиш тавсия этилади. Илдизга асосланган дорилар аёллар учун фойдалидир, чунки улар бачадоннинг силлиқ мушакларининг қисқаришини кучайтиради, туғруқ фаолиятини рағбатлантиради.

Рецептлар

Малинали сирка ўсимлик меваларидан тайёрланади, фойдали сифатлари таниқли олма сиркасидан кам эмас. Ёввойи малина уни тайёрлаш учун энг мос келади, унда дориворлик хусусиятлари кўпроқ бўлади. Сирканинг организмга фойдали таъсири вақт синовидан ўтган. Бир стакан сув билан суюлтирилади ва овқатдан олдин ичилади (1 ош қошиқ). Шифолаш таъсири умумий аҳволни яхшиланиши билан ифодаланади, чунки организм метаболизмини нормаллаштиради. Сирка биринчи таомлар, салатлар, чойга қўшимча сифатида ишлатилади. Компресслар учун сув билан суюлтирилган сиркадан тайёрланади, уларда соч ва тери ювилади. Малинали эликсирни ўзингиз тайёрлашингиз мумкин. Биринчидан, шарбат мевалардан сиқиб олиниб, бир нечта уч литрли банкаларга (6-8 см) қуйилади, сўнгра дока мато билан ёпилади ва қоронғи жойга (музлатгичда эмас) қўйилади. Суюқлик юзасида енгил плёнка пайдо бўлиши биланоқ, барча банкаларнинг шарбати биттага бирлаштирилади. Идиш яна енгил мато билан ёпилади ва бу ҳолатда икки ойгача қолдирилади. Шундан сўнг, тайёр сирка фильтрланади, қоронғи идишга қуйилади ва маҳкам ёпилади, совуқ жойга қўйилади. Сирканинг фойдали хусусиятлари вақт ўтиши билан ортади, унинг амал қилиш муддати деярли ҳеч қандай чекловларга эга эмас. Совуқ ва ўткир респираторли инфекциялар учун бир стакан иссиқ сув билан пиширилган, 20 дақиқа давомида дамланган қуруқ мевалари яхши ёрдам беради. Ушбу восита 2-3 марта илиқ шаклда ичилади. Малина қайнатмаси ёрдамида тумовни ингаляция ёрдамида даволаш мумкин, иккитаси кундузи, бири кечаси қилинади. 10 дақиқа давомида қайнатилган ўсимликнинг ёш поялари танадан радионуклидларни чиқариб ташлашга қодир. Кайнатма учун тахминан 50 г майдаланган поялар (тахминан 5 см) ишлатилади. Унга асал қўшиш мумкин. Колит каби нохуш касаллик икки стакан қайноқ сувда дамланган ўсимлик барглари (4 чой қошиқ) билан даволанади. Дори воситасини 30 дақиқа давомида дамлангандан сўнг, овқатдан олдин кунига 4 марта ярим стакандан ичилади. Геморрой билан тез-тез учрайдиган қон кетишини майдаланган малина илдизлари ёрдамида тўхтатиш мумкин (1 ош қошиқ). Устига бир стакан сув қуйилади ва тахминан 10-15 дақиқа давомида қайнатилади, сўнгра 1 соат давомида дамланади ва фильтрланади. Стаканнинг тўртдан бир қисмини кунига 3 марта овқатдан кейин ичилади. Халқ табобатида терини парвариш қилиш воситалари косметологлар томонидан ҳам тавсия этилади, яъни малинадан турли хил юз ниқобларини тайёрлашни маслаҳат беришган. Совуқ маскалар терини тинчлантиради, терини қувватлантиради, иссиғи эса терининг тозалайди, чунки улар тешикларни мукаммал даражада кенгайтиради. Ҳар қандай малинадан компресслар учун фойдаланиш мумкин: янги, музлатилган ва ҳатто қуритилган. Малина гулларининг дамламаси: 20 г хом ашё устига 200 мл қайноқ сув қуйиб, 30 дақиқа тиндирилади, сўнгра фильтрланади. 1 ош қошиқдан кунига 3 марта ичилади. Малинали меваларнинг дамламаси: 100-200 г қуритилган хом ашё устига 600 мл қайноқ сув қуйиб, 30 дақиқа тиндирилади, сўнгра фильтрланади. Трелатувчи восита сифатида кечаси ётишдан 1-2 соат олдин 2-3 стакандан ичилади. Малина гуллари ва баргларининг дамламаси: 10 г гул ва 10 г барг устига 200 мл қайноқ сув қуйиб, 30 дақиқа тиндириб, кейин фильтрланади. Малина баргларининг дамламаси: 10-15 г хом ашё устига 200 мл қайноқ сув қуйиб, 30 дақиқа дамлаб, сўнгра фильтрланади. 1/4 стакандан кунига 3 марта ичилади. Малинали баргларнинг дамламаси: 6-10 г хом ашёни 200 мл сувда 10 дақиқа давомида қайнатилади, сўнгра фильтрланади. 1/4 стакандан кунига 3 марта ичилади. Малина баргининг малҳами: тоза янги барглар майдаланади, шарбати сиқилади, вазелин ёки сариёғ билан 1: 4 нисбатда аралаштирилади. Малинали мева шарбати: овқатдан олдин 1/4-1/2 стакандан ичилади.

Бошқа хусусиятлари

Озуқабоп, асал-ширали. Косметологияда ишлатилади.

Манба

1.Лекарственные свойства сельскохозяйственных растений. // Под ред. Борисова М. И. – Мн.: Ураджай, 1974. -С. 236. -336 с. 2.https://botanchik.ru/plodovye-i-yagodnye-kultury/malina/malina-i-narodnaya-meditsina 3.http://www.xn--24-6kct3an.xn--p1ai/%D0%9B%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F/malina_obyknovennaya.html

Эслатма

Етиштирилган

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган