Mentha longifolia (L.) L.

Кимёвий таркиби

Янги ўсимликларнинг ер устки қисмларида 0,08-0,15% аскорбин кислотаси, 0,3-0,5% эфир мойи мавжуд. Унинг энг катта миқдори ғунчалар пайдо бўлишидан олдин баргларда учрайди. Мойи ёқимли ҳид билан оч сариқ рангга эга, таркибида ментол, пулегон, ментон ва карвакрол мавжуд. Баъзи экологик формаларининг мойида линалоол опилган.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Халқ табобатида ялпиз оғриқли колик ва кўп миқдорда ичак газлари ҳосил бўлиши билан бирга кечадиган ошқозон-ичак трактида яллиғланиш билан боғлиқ кўнгил айниши, қусиш ва диарея учун ишлатилади.
Сурункали ошқозон касалликлари учун эрталаб ялпиз дамламани ичиш тавсия этилади. Айниқса, меъда ширасининг кислоталилиги ошганда ялпиздан фойдаланиш самарали. Ялпиз жигар ва ўт пуфаги касалликларида ҳам буюрилади (оғриқ қолдирувчи ва сафро ҳайдовчи сифатида), турли хил асаб касалликлари учун тинчлантирувчи восита сифатида ишлатилади.

Рецептлар

Жиғилдон қайнаганда дамлама: 0,5 литр қайноқ сув учун 2 ош қошиқ ўсимлик ўти 20-30 дақиқа давомида дамланади. Ялпиз дамламасидан фойдаланиш: 1/4 стакандан кунига 3-4 марта айниқса янги картошка шарбати билан биргаликда ичилади. Ошқозон-ичак касалликлари, ўт-тош касаллиги ва юрак касалликлари учун дамлама: 2 стакан қайноқ сув учун 1 чой қошиқ қуритилган ялпиз барглари солиниб, 30 дақиқа давомида дамланади, сизиб олинади ва совутилади. Халқ табобатида ялпиз дамламаси кун давомида кичик қултумларда кун давомида ичилади. Кўнгил айниши ва оғриққа қарши дамлама: 1 ош қошиқ ялпиз барглари устига 100 мл 90% ли спирт солинади ва 10 кун давомида тиндирилади ва сизиб олинади ва 100 мл ялпиз мойи қўшилади ҳамда аралаштирилади. Ялпизга асосланган бу халқ воситаси кунига 10-15 томчидан 5 мартадан кўп бўлмаган ҳолда қўлланилиши керак. Юрак касалликлари учун дамлама: 1 чой қошиқ майдаланган қуритилган ўсимлик баргларига 1 стакан қайноқ сув солинади ва 20 дақиқа давомида ўралган ҳолда дамланади. Нонуштадан 30-40 дақиқа олдин кичик қултумлар билан иссиқ дамлама ичилади. Ялпиз дамламасини ҳар куни, бир кунни ҳам ўтказиб юбормасдан ичиш керак. Даволаш курси 1-2 йил. Стресслар учун дамлама: ялпиз ва қумриўт ўсимлиги билан тенг равишда аралаштирилади ва иккита ош қошиқ аралашмани устига ярим литр қайноқ сув қўшилади ва 2 соат дамланади. Ярим стакандан кунига 1 марта ичилади. Ялпиз дамламасини қўллаш давомийлиги 5-7 кун. Мигрен учун дамлама: 2-3 чой қошив ялпизга бир стакан қайноқ сув қуйилади, 30-40 дақиқа дамланади ва филтрланади. Кун давомида тенг қисмларга бўлиб ичилади. Қўшимча равишда кунига 20-25 томчи оғувчи пионгулнинг илдиз настойкасидан кунига 2-3 марта ичиш керак. Доимий ичиш ижобий натижалар беради. Панкреатит учун йиғманинг қайнатмаси: 3 чой қошиқ қошиқ ялпиз ва 1 чой қошиқ майдаланган момақаймоқ илдизига 1 стакан сув солинади ва 5-7 дақиқа давомида паст оловда қайнатилади ва 30 дақиқа давомида дамланади. Овқатдан олдин кунига 1-4 стакандан 3/4 марта ичилади. Ушбу халқ рецепти бўйича ялпизга асосланган бу дамламани қўллаш курси камида 5 ҳафта давом этади. 10 кун давомида танаффус қилинади ва ҳали ҳам 2 ҳафта давомида дамлама ичилади. Бачадондан қон кетишида дамлама: (бошқа ўтлар бўлмаса) 1 стакан қайноқ сувга 2 ош қошиқ ялпиз солинади, 2 соат тиндирилади, сизиб олинади. Ялпиз ўти дамламасидан 1/2 стакандан кунига 3-4 марта овқатдан олдин ичиш тавсия этилади. Лимфаденит учун кукун: кунига бир неча марта майдаланган барглардан примочка қилинади. Қишда қуритилган баргларни буғлатиб, оғриқли жойга қўйилади.

Бошқа хусусиятлари

Озуқабоп, эфир мойли, асал-ширали, парфюмерия саноатида, техник ўсимлик

Манба

1. Дадабаева О. Дикорастущие лекарственные растения флоры Таджикистана// Худжанд: «Рахим Джалил»-1996,-586 с. 2.Хожиматов O.K. Лекарственные растения Узбекистана (свойства, применение и рациональное использование) // Ташкент: «Маънавият» – 2021, – 328 с. 3.https://planta-medica.uz/mentha-longifolia-l-huds-var-asiatica-boriss-rech-f-myata-dlinnolistnaya/ 4.https://www.9linesmag.com/myata-narodnye-sredstva-i-lekarstvennye-preparaty/

Эслатма

Маълумот киритилмаган

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган