Juglans regia L.

Кимёвий таркиби

Коратритерпеноидлар, стероидлар, алкалоидлар, С витамини, танинлар, хинонлар мавжуд. Баргларида альдегидлар, эфир мойлари, алкалоидлар, витамин C (1300 мг%), РР, каротин (33 мг%), фенолик карбоксилик кислоталар, танинлар, кумаринлар, флавоноидлар, антоцианлар, хинонлар ва юқори ароматик углеводородлар топилган, мева қобиғида – органик кислоталар, танинлар, кумаринлар ва хинонлар топилган. Яшил ёнғоқлар C, В1 В3, РР витаминларига, каротин ва хинонлар, етук мевалари – ситостеринлар, C, В1, В2, РР витаминлари, каротин, танинлар, хинонлар ва эфир мойи, шунингдек, клетчатка, темир ва кобальт тузларига бой.

Ишлатиладиган қисми

Барглари, гуллари, мева қобиғи, яшил ва етук ёнғоқлари, уруғлари, уруғ мойи, уруғ пўсти ва уларнинг орасидаги юмшоқ деворлари

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Ёнғоқ препаратлари бактерицид, яллиғланишга қарши, склеротик, гижжага қарши, умумий тикловчи, бириктирувчи, мустаҳкамловчи, ич юмшатувчи (илдиз пўстлоғи), ўртача қанд миқдорини пасайтирувчи, қон тўхтатувчи, яраларни даволаш ва эпителизация қилувчи хусусиятларга эга. Барглари яраларни даволаш, микробларга қарши ва яллиғланишга қарши хусусиятларга эга. Ёнғоқнинг мағзиларида қон томирларини кенгайтирувчи ва сийдик ҳайдовчи таъсирга эга бўлган жуда кўп магний, шунингдек, натрийни танадан олиб ташлайдиган ва сийишни кўпайтирадиган жуда кўп калий мавжуд. Буларнинг барчаси уларнинг қон босимини пасайтиришга таъсирини таъминлайди. Ёнғоқ мевалари (мағзи) табиий, майдаланган ва қовурилган шаклда ишлатилади. Улардан мураббо тайёрланади ёки асал билан аралаштирилади. Асал билан майдаланган мағзи сил, саратон касаллиги ва умуман барча заифлашган одамлар учун жуда фойдали. Ёнғоқлар гастрит ёки ошқозон ярасининг юқори кислоталилигида ажойиб восита ҳисобланади, меъда ширасининг секрецияси кучаяди. Ёнғоқ мевалари майда гижжалар учун антигельминт сифатида ишлатилади. Эзилган ёнғоқлар зарб натижасидаги кўкаришлар ва изларни даволаш учун, чайнаш шаклида эса яраларни даволаш учун ишлатилади. Баргларнинг дамламаси мия ва юрак томирларининг склерози, болаларда сил касаллиги, рахит, метаболизмни яхшилаш ва қондаги қанд миқдорини камайтириш учун ишлатилади; ташқи томондан – лосьонлар, ванналар, ювиниш шаклида йирингли тошмалар, темиратки, экземада, ярани даволовчи восита сифатида, шунингдек, тишларни ювиш учун оғиз ва томоқнинг турли хил яллиғланиш касалликлари ва милкдан қон кетишида ишлатилади. Ёнғоқ қобиғи (мева пўсти) мураббо шаклида буйраклардаги яллиғланиш жараёнларида ёки сурункали нефрит ёки пиелонефритда қўлланилади. Ёнғоқ ва ёнғоқ мойи атеросклероз учун парҳез маҳсулоти ҳисобланади, жигар касалликлари, ич қотиши билан кечадиган сурункали колитда фойдали. Халқ табобатида ёнғоқ ёғи гангрена, сарамас ва кўз атрофидаги оқмалар учун энг яхши восита ҳисобланган. Мойи сийдик тош касалликларида, ҳайз кўриш кечикишида ишлатилган, шунингдек, терининг темираткилардан таъсирланган жойлари мойланган, шунингдек, кўкрак безлари учларининг куйиши ва ёриқларини мойлаш учун ишлатилган.

Рецептлар

Ёнғоқ баргларининг дамламаси: 2 стакан қайноқ сувни 1 ош қошиқ қуруқ эзилган барглар солинади,2 соат дамланади, 1 ош қошиқдан кунига 2-3 маҳал овқатдан 20 дақиқа олдин қандли диабет, мия ва юрак томирларининг склерози, метаболизмни яхшилаш, ўпка туберкулёзида қон тўпиришни камайтириш учун ичилади. Худди шу дамламадан оғиз ва томоқни турли хил яллиғланиш касалликлари ва милкдан қон кетишида чайиш мумкин. Ёнғоқ баргларининг дамламаси: 1 литр қайноқ сув 50 г ёнғоқ баргларини солинади, 2 соат тиндирилади – энтероколит, думалоқ гижжалар учун ишлатилади. Ёнғоқ баргларининг дамламаси: 1 стакан қайноқ сувга 1 ош қошиқ эзилган барг ёки яшил мева қобиғи солинади, 1 соат дамлаб, сизиб олинади. Витамин етишмаслиги учун умумий тикловчи восита сифатида овқатдан олдин кунига 1-3 стакандан 3 маҳал ичилади. Барглар ўрнига ич юмшатувчи таъсирга эга бўлган илдиз ва пояларининг пўстлоғидан фойдаланиш мумкин. Ташқи фойдаланиш учун ёнғоқ баргларининг дамламаси: 1 челак қайноқ сувга (8-10 литр) 0,5 кг майдаланган қуритилган ёки 2 кг янги узилган ёнғоқ барглари (гуллар ёки пишмаган мевалар билан аралаштирилган), паст оловда 30 дақиқа давомида қайнатилади, 1:1 нисбатда 37-40 С ҳароратли иссиқ сув билан суюлтирилади, ванна қилиш учун тери касалликлари, болаларда диатез, шунингдек, лимфа безларининг яллиғланишида фойдаланилади. Муолажалар сони 10-15 марта. Пишган ёнғоқ ички деворлар бўлакларидан қайнатма тайёрлаш: 0,5 литр қайноқ сувга 40 г хом ашё солинади, паст оловда 1 соат қайнатилади, қандли диабетда овқатдан олдин кунига 15 мл дан 3 маҳал ичилади. Ёнғоқ мевасидан настойка тайёрлаш: 15 та пишмаган мевани майдалаб, 0,5 литрли шишага солинади, 70% спирт қуйилади ва 14 кун давомида қуёшда турилади. Гастрит, энтероколит, диарея, қандли диабет, янги ўсмаларда, шунингдек, витаминли ва умумий тикловчи восита сифатида овқатдан сўнг 20-30 мл дан ичилади. Ёнғоқнинг ички девор бўлакларидан настойка: 20-25 ёнғоқдан ички бўлаклари олинади, уларга 100 мл 70% спирт қуйилади, 7-10 кун сақланади ва 15-20 томчидан 30-50 мл қайнатилган сувда солиниб, кунига 3 маҳал мастопатия ва бачадон фибромиомасида қабул қилинади. Даволаш курси 2 ой. 7-10 кунлик танаффусдан кейин уни такрорлаш мумкин. Ёнғоқ ички девор бўлакларидан настойка: 200 мл 70% спирт ёки кучли ароққа 1 ош қошиқ қуруқ бўлаклардан солиб, 14 кун давомида қоронғи жойда сақланади, вақти-вақти билан силкитилади, сизиб олинади. 1 чой қошиқдан кунига 3 маҳал титроқ, асаб касалликлари, диарея, сурункали колит, диабет, гипертонияда ичилади, даволаш курси 15-30 кун. Ёш ва янги ёнғоқ баргларидан сиқилган шарбат ташқи томондан замбуруғ тери касалликларида, ўрта қулоқнинг йирингли яллиғланишида ишлатилади. Ёнғоқ қобиғидан олинган шарбат томоқ оғриғини даволашда чайиш сифатида ишлатилади. Ёнғоқ сақичи ошқозон ярасини даволашда кукун сифатида ишлатилади. Ёнғоқнинг янги баргларини яралар ва фурункулларга қўйиш мумкин. Геморрой учун қайнатилган барглардан иссиқлигида компресс сифатида ишлатилади. Худди шу мақсадда қуйидаги малҳамни махсус тайёрлаш мумкин: 100 мл ўсимлик мойини 15 г қуруқ майдаланган ёнғоқ барглари устига солиб, 7-8 кундан кейин сув ҳаммомида 1 соат қайнатилади, дока орқали икки марта сизилади ва яна 30 дақиқа қайнатилиб, сўнгра 15 г мум қўшилади ва совутгунча аралаштирилади.

Бошқа хусусиятлари

Озуқабоп, техник, ошловчи ва бўёқбоп

Манба

1.Хожиматов O.K. Лекарственные растения Узбекистана (свойства, применение и рациональное использование) // Ташкент: «Маънавият» – 2021, – 328 с. 2.https://planta-medica.uz/juglans-regia-l-oreh-grecz

Эслатма

Кенг маданийлаштирилган.

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган