Hyoscyamus niger L.

Кимёвий таркиби

Ўсимликнинг барча қисмларида жуда заҳарли алкалоидлар мавжуд: гиосциамин, атропин ва скополамин. Мингдевона таркибида баргларда энг кам миқдордаги алкалоидлар (0,05-01%), уруғларда бир хил миқдорда ва илдизларда бир оз кўпроқ, бу эса уни камроқ заҳарли қилмайди. Этли илдизини сабзавот ўсимликларининг илдизи деб болалар кўпинча ейиши оқибатида заҳарланади.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Мингдевонадан заҳарланишнинг дастлабки белгилари уруғларни истеъмол қилгандан 30-60 минут ўтгач пайдо бўлади. Инсоннинг юзи ва бўйни қизариб кетади. Тупук ҳосил бўлади, сўнгра оғизда ўткир қуруқлик пайдо бўлади. Баъзида кўнгил айниш ва қусиш пайдо бўлади. Одатда қўл ва оёқларнинг тиришиши кузатилади. Ўзини бошқариш йўқотилади, кўпроқ кулишади, кўпинча атрофдаги нарсаларни нотўғри талқин қилишади ва ғазабланишади. Уларда галлюцинациялар бўлади. Заҳарланишда биринчи ёрдам ошқозон фаоллаштирилган углерод ёки калий перманганат эритмаси билан ювилади (1:1000), сўнгра тузли эритма билан қайта-қайта оғиз бўшлиғида қуруқлик йўқолгунча ювиш амалга оширилади. Хлоралгидратдан тайёрланган клизма. Бошга совуқ қўйилади. Кофеин, камфора. Сунъий нафас олиш. Ўсимлик препаратларини шифокор маслаҳатисиз ичга қабул қилиш мумкин эмас.

Рецептлар

Мойининг экстракти невралгия, миозит, ревматик ва бошқа турдаги бўғим оғриқларида ташқи томондан суртилади.

Бошқа хусусиятлари

Бундан ташқари, ўсимлик барглари ва мойи қуйидаги препаратларнинг таркибий қисмидир: астматол, астматинаскополамин, капсин гидробромид, салинимент. Астматин ва астматол бронхиал астмада сигарет шаклида қўлланилади. Мингдевонадан олинган атропин сульфат 0,1-1,0 препарати ошқозон ва ўн икки бармоқли ичакнинг ошқозон яраси, пилороспазм, холецистит, ўт тош касаллиги, ичак ва сийдик йўлларининг спазмлари, бронхиал безлар, сайёр нервининг қўзғалувчанлиги ошиши натижасида юзага келадиган брадикардия, атриовентрикуляр блокада учун ишлатилади. Силлиқ мушакларнинг спазмлари билан боғлиқ оғриқлар учун атропин кўпинча промедол, морфин ва промедол билан стенокардияда бирга қўлланилади.

Манба

Бахиев А., Бутов К.Н., Даулетмуратов С. Лекарственные растения
Каракалпакии. – Ташкент: Фан, 1983. – 136 с.

Эслатма

Маълумот киритилмаган

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган