Dactylorhiza incarnata subsp. cilicica (Klinge) H.Sund.

Кимёвий таркиби

Илдиз таркибида тахминан 50% шилимшиқ, 27% крахмал, 5% оқсил моддалари, шакар, калций оксалат ва минерал тузлар мавжуд.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Тиббиётда ёш илдиз мевалари ошқозон-ичак тракти касалликлари, ўткир ва сурункали нафас йўллари касалликлари, сурункали ва ўткир бронхит, гастроэнтерит, энтерит, диарея, дизентерия, айниқса болалардаги диарея, сийдик пуфагининг яллиғланиши, баъзи заҳарлар билан заҳарланиш учун ишлатилади. Ёш илдиз мевалари жиддий касалликлардан кейин тикланиниш учун, кексалик чарчоқлари, сил касаллиги билан оғриган беморлар ва оғир қон кетганлардан кейин кучни тиклаш воситаси сифатида ишлатилади. Ўсимлик, айниқса, ичак катараси билан оғриган болалар учун жуда фойдали. Сувли ўсимлик эмулсияси диарея, шу жумладан дизентерияда клизмалари муваффақиятли қўлланилади. Шу билан бирга, эмулсияга зиғир уруғининг қайнатмасидан қўшиб (1 чой қошиқ зиғир уруғи, 1 стакан қайноқ сув) ишлатилади. Шарқ мамлакатларида ўсимлик илдиз мевалари кучли заифлик учун, соғлиғини тиклаш учун ишлатилади, илдиз мевалари импотенцияда ёрдам беради. Халқ табобатида жинсий заифлик, сил касаллиги, қариликда кучни сақлаб қолиш ва оғир қон кетиш, руҳий травма олганлар учун жуда фойдали деб тан олинган; ошқозон, диарея, дизентерия, ошқозон ва ўн икки бармоқли ичак яраси, ярали колит, дистрофия, юқори нафас йўлларининг катараси, оғиз ва томоқнинг яллиғланиш касалликлари, озиқ-овқат ва бошқа заҳарланишларда шиллиқ қаватни ўраб олиш учун яллиғланишни даволашда ишлатилган. Диареяда клизмалар тайёрланади, таъсирини кучайтириш учун зиғир уруғидан 1/10 қисми нисбатида қўшилади.

Рецептлар

Ўсимлик кунининг яхшилигини текшириш учун 1 қисм ўсимлик кукунига 100 қисмни сув солинади ва уни қайнатилади, қайнаганда қалин, деярли рангсиз шилимшиқ чиқиши керак, совутгандан сўнг, текшириш учун шилимшиққа бир неча томчи йод қўшилса, шилимшиқ кўк рангга айланиши керак. Ишлатишдан олдин илдиз кукунга айлантирилади, аввал совуқ қайнатилган сувда, 10 қисмга суюлтирилади, сўнгра 90 қисм қайнатилган сув (ёки иссиқ сут) қўшилади, суюқ сметана каби қалин суюқлик олинмагунча чайқатилади. Ҳолсизланган одамлар учун суткалик доза 40 г сувда ёки асалли сутда ичилади.
Ўсимлик шилимшиқ шаклида ҳам қўлланилади, у қуйидагича тайёрланади: илдиз мевалари эзилади, бир стакан сув учун 2 г қуритилган илдиз нисбатида иссиқ сув қуйилади (ҳарорат 50-60 С), сўнгра 10-15 дақиқа давомида чайқатилади. Салқин жойда 2-3 кундан ортиқ сақланмайди, янги тайёрлаб ичиш мақсадга мувофиқ, ошқозон ва ичак касалликлари учун овқатдан олдин 1 ош қошиқни кунига 4-5 марта янги тайёрлаб, ичган маъқул.
Бронхит касаллигида овқатдан олдин ва кейин қабул 1 чой қошиқдан ичилади. Олинган желатинли массани кўп касалликлар учун бўтқа ва бульон , сут ва бошқа маҳсулотлар билан биргаликда ишлатиш мумкин. Массанинг таъми ҳам, ҳиди ҳам йўқ. Болалар учун дозани ёшга қараб камайтириш керак.
Дамлама: 1 чой қошиқ майдаланган илдизга бир стакан қайноқ сув қуйилади ва вақти-вақти билан аралаштириб, илиқ жойда 15 дақиқага қолдириладиДамламани иссиқ ичиш лозим. Диарея билан касалланган болаларга совуқ шаклда берилади.
Қайнатма: 3-10 г ўсимликка 200 мл сув солинади ва 1-2 ош қошиқ кунига 3-4 maрта ичидлади.
Клизма: 2 чой қошиқ ўсимликга 2 стакан қайноқ сув (кукунни совуқ сув билан намлагандан кейин) чорак чой қошиқ майдаланган зиғир уруғини қўшилади.

Бошқа хусусиятлари

Манзарали

Манба

1.Сахобиддинов С.С. Дикорастущие лекарственные растения Средней Азии. Ташкент: Госиздат УзССР -1948, -216 с. 2.Хожиматов O.K. Лекарственные растения Узбекистана (свойства, применение и рациональное использование) // Ташкент: «Маънавият» – 2021, – 328 3.https://planta-medica.uz/dactylorhiza-umbrosa-kar-kir-nevski-yatryshnik-tenevoj/

Эслатма

Маълумот киритилмаган

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган