Brassica rapa L.

Кимёвий таркиби

Ўсимлик таркибида азотсиз моддалар (6,5%), азотли моддалар (1,1%), ёғлар (0,2%), минерал тузлар (таркибида кальций миқдори жуда юқори), витаминлар (А – 0,04 мг, C – 8-20 мг, В1 – 0,08 – 0,11 мг), муҳим миқдор шакар ва витамин РР мавжуд. У қаҳрабо кислотага бой.

Ишлатиладиган қисми

Фойдаланиш учун кўрсатмалар

Таркибида кальцийга бой маҳсулот ҳисобланади, болаларни рахит касаллигини олдини олишда самарали восита ҳисобланади. Рахит касаллигига қарши, суяк ва қон томир касалликларига қарши, сийдик ҳайдовчи, антисептик, яллиғланишга қарши, яраларни битирувчи, оғриқ қолдирувчи хусусиятларга эга. Илдиз меваси ва қайнатмаси асал билан қўшиб истеъмол қилинганда ўткир ларингит касаллигида фойдали ҳисобланади, ўткир йўтал касалликларга қарши, овоз боғламлари ўзгарганда, астма касалликларида фойдаланилади. Шолғом шарбати сийдик ҳайдовчи, ич юмшатувчи хусусиятига эга ҳамда юрак фаолиятини яхшилайди. Шолғом меъда ширасининг секрециясини яхшилайди, ичак ҳаракатини кучайтиради, овқатнинг сўрилишида яхши ёрдам беради.

Рецептлар

Подагра билан оғриган жойларга қайнатилган шолғом пюреси ва ғоз ёғидан малҳам суртилади. Подагра касаллигида оғриқни камайтириш учун ванналар учун шолғом қайнатмаси ишлатилади. Буғланган шолғом шифокорлар томонидан парҳез таом сифатида тавсия этилади. Яллиғланишни камайтириш учун янги шолғом шарбати терига суртилади, унинг антибактериал хусусиятлари туфайли йирингли яраларни даволайди. Ташқи томондан, шарбат тиш оғриғи, стоматит, ларингит, томоқ оғриғи учун чайиш шаклида ёки подагра қўшма оғриғида, музлаш учун компресслар ва ванналар шаклида қўлланилади. Соғлом ошқозон – ичак тракти билан майдаланган хом шолғомни ишлатиш мумкин, агар ошқозонда ва ичакда касалликлар бўлса қайнатиб ейиш мақсадга мувофиқ. Ўсимлик мойи билан пиширилган шолғом пюреси ошқозон безларининг кислота ҳосил қилувчи ва секретор функциясини, ичакнинг моторикаси функциясини яхшилайди. Сурункали ич қотиши, гастрит, ошқозон яраси учун ҳафтасига 250 г пюрени 1-2 маҳал истеъмол қилиш мақсадга мувофиқдир. Янги шолғом шарбати-сариқ (100 мл қабул қилиш учун кунига 1-2 маҳал овқатдан 20 дақиқа олдин) – секреция функцияси пасайган гастрит ва ошқозон яраси учун қўлланилади. Шолғомнинг сув билан суюлтириб тайёрланган янги шарбати ўт пуфагида сафрони суюлтиришига ёрдам беради ва суюлтирилмаган шарбат жигарда сафро ҳосил бўлишини сезиларли даражада ёрдам беради. Асал билан шолғом шарбати йўталаётганда, бурун яллиғланишида чайиш учун ишлатилади ҳамда диуретик сифатида фойдаланилади. Гипоацид гастрит, ичак атонияси, спастик колит, гипокинетик типдаги сафро дискинезияни, шунингдек, ўткир ларингит, бронхиал астма ва метаболик полиартрит учун ишлатилади. Овқатдан ярим соат олдин кунига 1-2 маҳал ярим стакан шолғом шарбатига 3 ош қошиқ асал аралаштириб ичиш тавсия этилади. Асал билан шолғом шарбати 1:1 нисбатда 1-2 ош қошиқ миқдорида кунига 3-4 маҳалдан шамоллашда, сурункали бронхит, бронхиал астма билан кучли йўталдан халос бўлишга ёрдам беради. Ихтиёрий дозада қайнатилган шолғом шарбати бронхиал астма, йўталганда, ўткир ларингит ва овознинг хириллашида, уйқусизлик ва юрак тахикардиясида тинчлантирувчи восита сифатида самарали ёрдам беради. Оқ карам шарбати билан янги сариқ шолғом шарбатининг аралашмаси ҳар биридан 50 мл олиб аралаштирилади. Ушбу аралашма гастрит ва ошқозон яраси секреция функцияси пасайганда ишлатилади. Кунига 2 маҳалдан овқатдан 20 дақиқа олдин ичиш тавсия этилади. Халқ табобатида йўтал учун асал билан аралаштирилган янги кавлаб олинган шолғом шарбат шаклидаги ишлатилади. Асал билан қайнатилган шолғом шарбати шамоллаш ва йўталганда кўкрак оғриғини даволашда фойдалидир. Йўталаётганда асал билан шолғом шарбати таъмга қараб кунига 1-2 ош қошиқдан 3-4 маҳал истеъмол қилинади. Шолғом шарбатидан 2 ош қошиқ, момоқаймоқ илдизи шарбати 3 ош қошиқ, ва сабзи шарбатидан 1 стакан олиб аралашма тайёрланади, ушбу аралашма тишларни ва барча суяк тўқималарини яхши мустаҳкамлайди. Хом сабзавот ва меваларни истеъмол қилганда ва шолғом, сабзи ва исмалоқ шарбатлари аралашмасини ичганда геморрой касаллигини тез даволайди. Халқ табобатида қайнатилган шолғом пюреси илиқ ҳолда подагра касаллигида оғриган жойларга суртилади. Оғриқли жойларга суртилган иссиқ шаклдаги қайнатилган илдизининг бўтқаси бўғим оғриқларида ёрдам беради. Сабзи шарбати билан сутда қайнатилган шолғомни мунтазам равишда ишлатганда озгинадан асал қўшиб овқатдан олдин кунига 3 маҳал 50-70 г дан ичилади, бу импотенция касаллигида ёрдам беради. Полиартрит, шу жумладан подагра касаллигида шолғомдан тайёрланган ванналар самарали фойда беради. Уйқусизликда кечаси 1 стакандан ичиш тавсия этилади. Шолғомнинг илиқ дамламаси билан тиш оғриғида чайилади. Шолғом дамламасини тайёрлаш: 2 ош қошиқ майда тўғралган шолғомга 1 стакан қайноқ сув қуйилади, тиндириб, сизиб олинади ва ушбу дамлама қайнатмаси каби касалликларда кунига 4 маҳал ярим стакандан ичилади. Шолғом баргларининг дамламаси турли тиш касалликлари учун оғиз ювиш, кариеснинг олдини олиш учун ишлатилади. Бунинг учун 20 г майдаланган баргларни 1 стакан қайноқ сув қуйиб 30 дақиқага дамлаб қўйилади. Хом шолғом пюреси ва ғоз ёғи аралашмаси совуқ урган жойларга суртилади. Худди шу касалликлар учун жуда кўп турли хил рецептлар мавжуд. Хом шолғом ва уларнинг шарбати ошқозон ва ўн икки бармоқли ичакнинг ошқозон ярасининг кучайиши, шунингдек, ошқозоннинг секретор фаоллиги ошган ўткир гастрит, диарея билан кечадиган энтероколит, жигар ва буйраклардаги ўткир яллиғланиш жараёнларида тавсия этилмайди.

Бошқа хусусиятлари

Озиқ-овқат, озуқа. Илдизли сабзавот косметологияда терини намловчи ва озиқлантирувчи восита сифатида ишлатилади.

Манба

1.Всё о лекарственных растениях на ваших грядках / Под ред. С. Ю. Раделова. — СПб.: ООО «СЗКЭО», 2010. — С. 62—65. — 224 с. — ISBN 978-5-9603-0124-4.
2.Бунчук, Татьяна Николаевна. Репа в традиционной картине мира (Опыт реконструкции концепта) // Лингвофольклористика 3 (2000): 44-56. 3.https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D0%B0 4.https://www.floraprice.ru/articles/apteka/krugla-no-ne-solnce-sladka-no-ne-med-chast-3.html 5.https://xcook.info/product/repa.html

Эслатма

Шолғомни ошқозон-ичак трактининг ўткир касалликлари ва сурункали жигар ва буйрак касалликларида қўллаш тавсия этилмайди.

Тадқиқот давомида олинган маълумотлар

Маълумот киритилмаган